Historisch overzicht

Zo... Het is weer zover! Een spiksplinternieuwe aflevering, waarin het eerste gedeelte gewijd is aan de bruiloft, en het tweede aan een beperkt historisch overzicht van Mexico (saai!).

Geheel tegen de verwachtingen in vond de bruiloft plaats op de geplande vrijdag 23 oktober om 13:30; de gemeentelijke ambtenaren waren bijzonder punctueel en, dat moet gezegd worden, voorbereid. De rechter droeg een trui waarop de Hollandse driekleur fraai prijkte en ook de dienstdoende ambtenaar had ergens een oranje trui vandaan gehaald. Volledig in stemming werd zo de plechtigheid voltrokken, voor de liefhebbers met de camera vastgelegd. Veel herinner ik me niet, behalve een toespraak van de rechter waarin het belang van communicatie werd onderstreept. Ontken dat eens. Na afloop werd er gegeten en gedronken in het ouderlijk huis, maar niet voor we de trouwacte bemachtigd hadden. Deze zouden we een week na de voltrekking kunnen ophalen, maar dat kwam mij niet goed uit aangezien ik deze nodig had om mijn verblijfsvergunning te regelen. Wat gezeur, gesoebat en een frisdrankje later had ik 'm in twintig minuten! Dat is dan wel weer prettig in Mexico, waar, zoals men zegt, 'altijd wat te regelen valt.'

Ondanks de onheilstijdingen over de imminente apocalyps in de vorm van orkaan Patricia hadden we het meest schitterende weer van de wereld, en waanden we ons als goden in Zuid-Frankrijk in de tuin van het ouderlijk huis. Omringd door fruitbomen en cactussen (de passie van Lucía's broer), in een heerlijke sfeer hebben we met zijn allen een prachtige middag/avond doorgemaakt waarbij de toespraak van mijn vader de (Engels-sprekende) genodigden tot tranen toe roerde. Lucía heeft 's avonds nog een keer de Spaanse versie voorgelezen in de keuken, met hetzelfde resultaat. Anyway, een dag om nooit te vergeten. (en met de hoeveelheid foto's die we genomen hebben zal dat ook niet meevallen)

Zaterdag was het eigenlijke feest, met aanzienlijk meer genodigden en wederom buitengewoon geslaagd. Groot succes was de kaas die mijn ouders hadden meegenomen, en de onontbeerlijke stroopwafels. Geheel volgens de verwachtingen heeft Lucía tegen het vallen van de avond de bos bloemen ('el ramo') achterover de groep ingeslingerd, en na het aansteken van de vele lampionnetjes mochten de vers getrouwden het bal openen. Bachata of Danzón was de vraag, het is het laatste geworden, en vervolgens werd de dansvloer vrijgegeven en kon het feest beginnen. Voor de nieuwsgierigen onder ons: ja, den ouders hebben ook gedanst! En, wellicht nog verbazingwekkender, met succes. ;)

Dus al met al weer een prachtige dag! Bijgevoegd een paar foto's om een indruk te geven.

Zondag was het vooral bijkomen, en zijn Lucía en ik met mijn ouders nog de stad ingegaan, en zoals te verwachten valt in Mexico Stad hoef je je zonder planning niet te vervelen. Het bruist hier! 's Avonds zijn de ouders weer huiswaarts gevlogen, en zo kwam een heel avontuur tot een goed einde. Ik ben nu ook in het bezit van een verblijfsvergunning, en dat maakt het leven een stuk makkelijker. Al met al helemaal geslaagd!



En dan nu geschiedenis. Daar het heden zonder het verleden niet bestaat, of in ieder geval niet geduid kan worden, en het duidelijk is dat we ons verbazen over de huidige gang van zaken in Mexico, is het tijd om een ZEER BEPERKT overzicht te geven van Mexico. We gaan niet bij het begin beginnen, want wanneer begint de geschiedenis? We gaan even heel arbitrair beginnen in 1492, het jaar dat Columbus het continent bereikt. Dat is, verschillende Caribische eilanden, waaronder wat we vandaag de dag Cuba en Haïti/Dominicaanse Republiek noemen. Het eigenlijke continent zou hij pas op zijn derde reis (in 1498) betreden; op een locatie in wat nu Venezuela heet.

Het duurde niet lang voordat er Spanjaarden op de eilanden kwamen wonen, en eens begonnen te kijken wat ze hier konden halen. Dit ging grotendeels ten koste van de eilandbewoners, die niet alleen door vreemde ziekten ten onder gingen. Langzaam aan wordt ook duidelijk hoe groot het continent is waar ze naast liggen, en hier en daar is contact met de inheemse bewoners van het continent. Vooral de Maya's, die onder andere op het schiereiland Yucatán wonen, en waar zelfs Spanjaarden wonen die na eerdere expedities of schipbreuken zijn achtergebleven. Zij worden opgevangen door de Maya's, integreren en leren de taal, en zullen later van onschatbare waarde zijn voor Hernán Cortés, degene die vandaag de dag de eer krijgt voor het in de as leggen van Mexico. Cortés hielp mee met de verovering van Española (het huidige Haïti/Dom. Republiek) en Cuba, alvorens hij in 1519 toestemming kreeg om het vaste land te verkennen en veroveren. Hij begon in Yucatán, waar hij in contact kwam met 'La Malinche', een Azteekse vrouw die tussen de Maya's woonde. Als meisje was ze verstoten door haar volk en bij de Maya's beland, en voelde nog altijd weinig voor de Azteken. Zij zou de vriendin en compagnon van Cortés worden, en is vandaag een begrip in Mexico. 'Malinchistas' zijn Mexicanen die Mexico verkopen en het buitenland beminnen, en zo symbool staan voor de overgave en daaropvolgende vernedering van de Amerikaanse culturen.
Anyway, de Malinche spraak Azteeks en Maya, de Spanjaarden die Cortés hier oppikte Maya en Spaans, en zo kon hij later communiceren met de Azteekse heersers.

Hij voer door naar het noorden, en stichtte 'Veracruz' (het ware kruis) vanwaar hij landinwaarts trok. Vanuit Veracruz zou later het deel van de Zilvervloot vertrekken die Piet Hein op de Spanjaarden veroverde, maar dat terzijde. Hier maakte hij bondgenoten onder inheemse groepen die veroverd waren door de Azteken, en later zouden helpen bij het veroveren van het Azteekse rijk. De hoofdstad van het Azteekse rijk heette Technochtitlán en ligt een paar kilometer bij mij vandaan; i.e. het centrum van het huidige Mexico Stad. Deze stad was op het water gebouwd, in lijn met Venetië, maar 'zo oneindig veel mooier' als Cortés gezegd zou hebben. Uit schaarse tekeningen is de overlevering van Technochtitlán bewaard gebleven, en daaruit kunnen we afleiden wat een juweel van een stad het geweest moet zijn. Voor iedereen die Spectre gezien heeft: de eerste scene met de helikopter vindt plaats op de Zócalo, omringd door gebouwen die precies gebouwd zijn op de locaties van de tempels van Technochtitlán.

Om een lang verhaal kort te maken, Cortés wordt welkom geheten en na tal van ontwikkelingen wordt de stad in 1520 veroverd en vernietigd. Dit wordt gezien als de eigenlijke overwinning van Spanje op Mexico, alhoewel vele veldslagen nog zullen volgen.

Langzaam aan wordt Mexico ontsloten voor de (vooral Spaanse) kolonisten, die in de vorm van priesters, ondernemers en machtswellustelingen de inheemse volkeren uitroeien en/of aan zich onderwerpen. Mexico, en grote delen van Latijns Amerika, wordt één groot wingewest, in dienst van 'de Kroon' (i.e. Spanje). Er wordt nauwelijks iets opgebouwd, geen juridische/gouvernementele structuur opgezet die niet in dienst staat van Spanje. Alles wat hier gedaan wordt, is in het belang van Spanje. Zodoende vormt zich geen burgerij, geen eigen concept van Mexico als natiestaat. Elke ontwikkeling van onafhankelijkheid (op het gebied van economie of bestuur) wordt genadeloos de kop ingedrukt. Als je iets wilde bereiken, dan moest je connecties hebben met die en die, die weer connecties had met de Kroon. Onafhankelijk iets regelen? Vergeet het maar.

Zo wordt het verschil tussen wat we nu de VS noemen en Mexico vaak verklaard: in de VS had je in 1500 nauwelijks rijkdom, de kolonisten die daar heengingen moesten alles opbouwen en deden dat ook. Zij kwamen met de overtuiging te blijven. In Mexico lag de rijkdom voor het opscheppen (denk aan de biodiversiteit en edelmetalen) en werd gekolonialiseerd als wingewest; leegtrekken die handel en wegwezen weer.

Ik heb verschillende keren met mensen gesproken die zowel in Latijns-Amerika als India hebben gereisd, en allen valt hetzelfde op: het kastensysteem leek hen sterker aanwezig in Latijns-Amerika dan India. Mijns inziens vindt de kastensamenleving, die ook ik zonder moeite in Mexico ontwaar, zijn oorsprong in de 300 jaar dat Mexico een Spaanse kolonie vormde. Er werd namelijk een uitgebreid rangenstelsel ingevoerd op basis van ras/huidskleur. De Spanjaarden stonden uiteraard bovenaan de pyramide. Dat is, de Spanjaarden die in Spanje geboren waren. De Creolen, afstammelingen van twee Spaanse ouders die in Mexico geboren waren, volgden. Dan had je nog de Mestizo's, die voortkwamen uit één Spaanse, en één inheemse ouder. Ook nog de Mulatten, die afstamden van de mix van Spanjaarden en Afrikanen die op grote schaal ingevoerd werden om vooral op de Caribische eilanden als slaven te werken. Hier hield het uiteraard niet op, aangezien Mulatten en Mestizo's kinderen kregen, die dan weer met Creolen trouwden, en ook deze een plekje kregen in God's stelsel op aarde. Want laat daar geen misverstand over bestaan, de katholieke kerk is hier tot op de dag van vandaag een kracht om rekening mee te houden. Ah, en dan was ik nog bijna de inheemse volkeren vergeten! Die zwierven ergens onderaan, want die hadden geen ziel. Dus wat wil je dan?

Dit gaat zo een paar honderd jaar door, en volgens velen tot op de dag van vandaag. In 1810 begint de Guerra de Independencia, i.e. de onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje. Mexico zat in een diepe economische crisis, toenemende aantallen van de Creoolse elite (i.e. de afstammelingen van Spaanse ouders die in Mexico worden geboren) voelden zich ook niet helemaal lekker bij de verplichte afhankelijkheid van de Kroon, die op dit moment in Europa in een diepe crisis verkeerde, en hun beperkte rechten; Creolen stonden namelijk lager in aanzien dan Spanjaarden die in Spanje geboren waren, alhoewel zij wél in Mexico waren geboren. En van het een kwam het ander. De Onafhankelijkheid was een feit in 1821, en zou acht jaar later ook door Spanje erkend worden.

En dan volgt de vraag: wat nu? Gaan we Mexico inrichten als een monarchie, of meer als een republiek? Als je het overzicht ziet, dan lijkt een tamelijk chaotische periode aan te breken waarin beide kampen elkaar bestrijden. In deze onrust scheidt eerst Texas zich af in 1836, waarna de VS in 1845 Texas claimen. Mexico ontkent deze annexatie, wat leidt tot een oorlog tussen de buurlanden waarbij Mexico meer dan de helft van zijn territorium verliest en ongeveer gereduceerd wordt tot het Mexico dat we vandaag de dag kennen. Ga maar na: California? New Mexico? San Diego? Allemaal Spaans, allemaal Mexico.

De interventies uit de VS moeten we ook in het licht zien van de anti-monarchale sentimenten die daar leefden; de VS had weinig zin in een monarchie naar Europees voorbeeld op haar drempel. Eigenlijk in heel Latijns-Amerika niet. Dat is samengevat in de Monroe doctrine in 1823: 'Amerika voor de Amerikanen,' waarbij elke aanval van Europa op het Amerikaanse continent beantwoord zou worden door de VS. De eerste keizer van Mexico, Augustin Inturbide, die negen maande regeerde vanaf de onafhankelijkheid van 1821, werd bijvoorbeeld ten val gebracht en geëxecuteerd met hulp van de VS. Eind jaren '50 komt de Mexicaan Benito Juarez aan de macht, de vader des vaderlands. Hij is een progressieve republikein en maakt korte metten met de privileges en bezittingen van zowel de kerk als de grootgrond bezitters. Zo schaft hij de speciale rechtbanken van de kerk af, introduceert hij onder andere vrijheid van religie, confiskeert de eigendommen van de kerk en voert de scheiding tussen kerk en staat in. Dit leidt uiteraard tot oorlog, waarbij elke grootgrondbezitter met een eigen legertje het federale leger bestrijdt, geholpen door de kerk. Want een scheiding tussen kerk en staat, en het confiskeren van eigendommen zoals Benito Juarez voorstelde? Dat gaat wel heul ver.

En nu zien drie Europese mogendheden hun kans. Engeland, Spanje en Frankrijk zijn niet blij met de verstoorde handelsbelangen, en de schade die de continue oorlogen in Mexico hun ondernemers hebben opgeleverd, en stomen op naar Mexico met als doel een schadevergoeding te eisen. Benito Juarez onderhandelt met alledrie, maar kan alleen Engeland en Spanje ervan overtuigen dat een kale kip nu eenmaal niet geplukt kan worden. Frankrijk houdt echter voet bij stuk en eist de schadevergoeding. Duidelijk is echter dat Frankrijk een excuus nodig heeft om Mexico binnen te vallen, waar ze het liefst een monarchie installeren om de republikeinse uitbreidingsdrift van de VS te beteugelen, met als doel hun eigen invloedssfeer uit te breiden. De eerste inval van Frankrijk wordt in 1862 nog verslagen (door generaal Zaragoza; "Las armas nacionales se han cubierto de gloria!"/"De nationale wapenen zijn met victorie bedekt!"), wordt in hetzelfde jaar het republikeinse leger van Benito Juarez verslagen door gebrek aan steun uit de VS. Frankrijk wordt niet zozeer de baas in Mexico, maar het idee is dat het een Keizer levert die de belangen van Frankrijk niet in de weg staat. Dit kan op veel bijval rekenen van de Mexicaanse monarchisten (i.e. de kerk en de grootgrondbezitters).

De keizer wordt uiteindelijk Ferdinand Maximilian Jozef Maria van Habsburg Lotharingen, en komt in 1864 aan land in Veracruz, de eerste stad/haven die Hernán Cortés bijna 350 jaar eerder stichtte. Maximiliaans vrouw, Charlotte van België, zou bittere tranen hebben vergoten bij de onvriendelijke ontvangst. Wellicht was het een teken, want Maximilaans regeerperiode zal welgeteld drie jaar duren; van 1864 tot 1867. Na deze drie jaar wordt hij verslagen door het Republikeinse leger onder leiding van Benito Juarez, die Maximilian laat executeren en de volgende woorden spreekt: "Entre los individuos, como entre las Naciones, el respeto al derecho ajeno es la paz." Vrij vertaald: "Tussen individuen, net als tussen naties, betekent het respect voor andermans rechten de vrijheid." Charlotte van België ontsprong de dans, en zou zou in 1927 in Europa sterven.

Deze Benito Juarez hervormd het land grondig en wordt gezien als de vader van de Mexicaanse republiek. Hij wordt weer opgevolgd door ene Porfirio Díaz, iemand die als een dictator regeert en meer opheeft met vooruitgang voor enkelen dan de ontwikkeling van het geheel, maar industrialiseert wel Mexico en leidt het land de 20ste eeuw binnen. De ongelijkheid neemt echter hand over hand toe, en het land blijft institutioneel zwak. Dat is, zo corrupt als de neten, geen ontwikkeling van een middenklasse, geen onpartijdige rechtspraak; eigenlijk een voortzetting van het systeem dat we de afgelopen honderden jaren gezien hebben, gekenmerkt door een verticale gezagsstructuur en cliëntelisme.

De toenemende verarming van bepaalde sectoren van het land, in combinatie met een bittere repressie van alles wat tegen Porfirio Díaz in opstand kon komen, leidt tot een landelijke revolutie. 'La Revolución' begon in 1910 en zou geëindigd zijn in 1917 met de nieuwe grondwet. Deze grondwet liep ver op zijn tijd vooruit en diende als voorbeeld voor de grondwet van de Weimar Republiek en de Sovjet Republiek. Een aantal van de revolutionairen kennen we onderhand: Francisco 'Pancho' Villa en Emilio Zapata, waarop de Zapatistas hun gedachtegoed hebben gebouwd. Voor alle duidelijkheid: de revolutionairen bestonden uit tal van verschillende groepen, die elk een eigen deel van de bevolking vertegenwoordigden. Ze vonden elkaar omdat ze in het Porfiriato een gezamenlijke vijand zagen, maar verder hadden ze niet altijd even veel gemeen. Nadat hun gedachtegoed in de Constitutie van 1917 was vastgelegd en de nieuwe president deze ideeën begon uit te voeren, zijn dan ook vier van de grote revolutionairen in ruste vermoord.

Wat nu belangrijk is te bedenken, is dat de revolutie het land in een puinhoop veranderde, waar centraal gezag tot de jaren 60 ontbrak. Overal waren kleine en grotere spelers met gewapende troepen onder zich, een soort van burgermilities, die hun invloedssfeer probeerden te bestendigen. Vaak leidde dat tot gewapende conflicten, soms onderling, soms met het federale leger. Waarbij gezegd dient te worden dat ook het federale leger grotendeels bestond uit gezaghebbers met hun clandestiene groep vrijbuiters. Een aardig voorbeeld is de politie van Mexico Stad. In 1917 was dan de grondwet getekend en ging het land weer over tot de orde van de dag, veel te veel mensen hadden wapens en de behoefte die te gebruiken. De politie en het leger moesten hier een einde aan maken, maar aangezien de nieuwe grondwet minder open stond voor het gebruik van militairen tegen de eigen bevolking, was het vooral aan de politie om de boel te pacificeren. Dat viel niet mee gezien de wisselende loyaliteiten van de agenten en hun gebrek aan mankracht. Dus werd ene Ricardo of Mendoza of Juan of Garcia, lokale machthebber met een getraind zooitje opstandelingen, gevraagd om zich bij de politie te voegen en diens concurrenten uit de weg te ruimen, ditmaal gekleed in politieuniform. Het is niet moeilijk om je voor te stellen hoe dat liep en voelde. Centraal gezag? Vergeet het maar. En zo ging het overal in het land. Kleine en grotere machthebbers (meestal grondbezitters) bepaalden grotendeels wat er in 'hun' gebied gebeurde, smeedden allianties met andere machthebbers, hieven hun eigen belasting en waren in de regel 'de Wet'.

Het zou buitengewoon interessant zijn om te beschrijven hoe dit in de loop der jaren veranderde, maar dat is lastig. In grote lijnen zou je kunnen zeggen dat de staat langzaam maar zeker meer legitimiteit verwierf door de grootste oproerkraaiers langzaam maar zeker van de straat te schieten (tot 1960 ongeveer), in delen van het land economisch herstel te bewerkstelligen en zodoende legitimiteit te winnen. Een aardig voorbeeld dat ik hierbij kan geven zijn de vakbonden. Toen de revolutie eenmaal beslecht was, realiseerden verschillende lieden dat de staat wel eens behoefte zou kunnen hebben aan dociele arbeiders om de industrialisatie van Mexico vorm te geven. Deze 'vakbondsleiders' verworven grote politieke macht door de organisatie van de arbeiders en de bemiddelingspositie die ze verkregen. Slechts een of twee vakbonden verdienen de naam, de anderen hadden allen een dictatoortje aan het hoofd dat vooral andere vakbonden bestreed en zichzelf verrijkte. En eigenlijk zie je dat tot op de dag van vandaag. Serieuze vakbonden heb je hier nauwelijks. Maar om de groeiende macht van het centrale gezag te illustreren: tot de jaren '40 werden bevolkingsgroepen tegen elkaar uitgespeeld door beloften te maken aan verschillende vakbondsleiders, met als doel het gewapende verzet tegen de staat te breken door vakbonden elkaar onderling te laten verzwakken. En met verzwakken bedoel ik moord en intimidatie. In de jaren '50 en '60 had de staat genoeg gezag om het leger erop af te sturen, hetgeen een groot verschil is met de voorbije decennia.

De staat was overigens de PRI (Partido Revulucionario Institucionalizado), de Revolutionaire Partij, die tussen 1930 en 2000 regeerde en elke 6 jaar met 70 procent meerderheid won. Niet dat er veel te kiezen viel, want de politieke kaste komt fraai voort uit de politieke traditie. Azteken waren niet democratisch. Maya's evenmin. De Spaanse overheersing? Na de Onhafhankelijkheid in 1821? Nee. Na de Revolutie in 1910? Vergeet het maar. De democratie heb ik hier nooit gezien, alhoewel er elke zoveel jaar weer gestemd mag worden. Het uitgebreid kopen van stemmen, vermoorden van tegenstanders, fraude bij de verkiezingen, alles past naadloos in het patroon van verticale gezagsstructuren en cliëntelisme dat we door de geschiedenis zien. Een lokale drugsbaas die een school aanlegt en de infrastructuur onderhoudt is in Mexico natuurlijker dan een centrale autoriteit met gezag/legitimiteit die belasting heft om onderwijs te kunnen betalen. Want die centrale autoriteit zet zijn vrienden op mooie posities, koopt zelf een paar huizen op kosten van de staat en snoert de media de mond. Een aardig voorbeeld is Zedillo's lijfwacht (Zedillo was de president van 1994 tot 2000), die publiekelijk 'El Asesino' (de moordenaar) werd genoemd. Legitimiteit is hier ver te zoeken, dus bewandelen de machthebbers een dun koord om aan de macht te blijven.

In dit licht zou je ook de huidige drugsproblematiek kunnen begrijpen. Het was niet zozeer dat er in de twintigste eeuw geen goed georganiseerde kartels bestonden, het is vooral dat na de jaren '60 de Mexicaanse staat het grootste kartel werd. Met 'staat' bedoel ik niet een centraal, democratisch orgaan, maar alle regionale machthebbers, meestal in dienst van de staat, die in een gebied de dienst uitmaakten. Zij bepaalden welke kartels waar mochten verkopen en verbouwen, wat de belastingen waren en wie er vermoord mocht worden. De staat, lokaal georganiseerd maar met medeweten van de federale regering, reguleerde en profiteerde zodoende van de georganiseerde misdaad, die deels op drugs gebaseerd was.
In ongeveer drie decennia, jaren'70 - '90, loopt het echter mis. Het bijna volledig uitroeien van de heroïneproductie in Turkije leidt tot een enorme groei van de vraag naar Mexicaanse heroïne in de VS; het ineenstorten van het Medellin kartel van Escobar in Colombia, de exponentiële groei van de drugs consumptie in de VS en het afsluiten van Florida, tot dan toe de grootste landingsplaats voor drugs die in Latijns-Amerika geproduceerd werden, resulteert in de groei van Mexico als producent en distributeur. Dit leidt tot zo'n groei in het inkomen van de delinquente groepen, dat ze al snel meer geld binnenkrijgen dan de staat. En als deze toename in geld dan nog een keer wordt omgezet in organisatie, krijg je te maken met zeer georganiseerde groepen die van oudsher met de staat verweven zijn. En wanneer je dan nog een keer het leger op ze afstuurt, zoals vanaf 2000 en vooral 2006 gebeurde, dan zit je als vanzelf met de huidige puinbak opgezadeld. Zeker als de binnenlandse consumptie toeneemt, wat de afgelopen jaren het geval is. Een geval van (inter)nationale gezondheid verwordt zo een geval van nationale veiligheid, daar de delinquentie dusdanig verweven is met de Mexicaanse samenleving en machtsstructuur dat bruut geweld, bovendien corrupt aangestuurd, het probleem eerder versterkt dan verhelpt.

Na twaalf jaar afwezigheid is de PRI sinds 2012 weer de machthebbende partij. De laatste jaren haalt Mexico steeds vaker het nieuws vanwege het drugsgeweld en de kneveling van de media. Dit wordt om de een of andere reden altijd met verbazing ontvangen, want is Mexico niet de uitzondering om alle Latijns-Amerikaanse dictaturen? Een kenner ben ik niet, maar mijns inziens is het grote verschil dat een dictatuur in Mexico een andere naam heeft. Het is hier gewoon een zooitje.

Hetgeen niet betekent dat er niets veranderd. Ayotzinapa is een voorbeeld. Terwijl we opgezadeld worden met leugens om de betrokkenheid van de staat bij dit voorval te verdonkeremanen, is onderhand duidelijk, door internationale druk en onderzoek, wat de rol van het leger en de politie was in de moord op 6 studenten en de verdwijning van 43. Het digitale tijdperk lijkt ook Mexico te hebben ontsloten, waardoor toenemende transparantie de niet-democratische gezagsstructuren bij vlagen bloot legt. Met alle gevolgen van dien.

Maar nee, ik denk dus niet dat dit altijd zo door zal gaan, enkel dat Mexico nog een HELE grote stap moet maken wil het als democratie en rechtstaat geclassificeerd kunnen worden.

Zo... Kort maar krachtig. ;)

Zoals eerder gezegd, Frayba is een van de weinige organisaties die hier zoden aan de dijk zet, dus mocht je hun werkzaamheden willen steunen en zo bij willen dragen aan de ontwikkeling van Mexico, dan kan dat via de volgende link. Velen hebben reeds geïnvesteerd, maar het zou mooi zijn als we het symbolische bedrag van 2000 halen. Mijn dank, en dat van velen hier, hebben jullie in ieder geval!

http://www.mensenmeteenmissie.nl/project/matthijs-zet-zich-mexico-voor-mensenrechten

De volgende aflevering gaat in ieder geval over 'identiteit', zo mogelijk nog saaier, maar een aardig concept om in je achterhoofd te houden als je van deze samenlevingen kaas wilt maken.

Hartelijke groeten!

Thijs